Redakcja i korekta przypisów
Redakcja i korekta przypisów w pracach naukowych to szczególnie ważny etap prac nad tekstem naukowym i korektury opracowania naukowego. Przywoływane (cytowane) w tekście źródła należy oznaczać rzetelnie, zachowując poprawną i oryginalną pisownię. Zasadnicze błędy składu przypisów wynikają z braku zachowania konsekwencji w opisie bibliograficznym (źródeł).
Każdy Autor powinien mieć świadomość, że jeżeli uwzględni w swoim tekście błędnie złożony przypis, to inne osoby, cytujące jego pracę, będą ten błąd powielały. Ponadto recenzent pracy z dużym prawdopodobieństwem wychwyci błędy w przypisach, a więc też te występujące w bibliografii, co z pewnością przełoży się na finalną ocenę pracy.
Redakcja i korekta przypisów dolnych (przypisy u dołu strony pod kreską, oksfordzkie) różni się od przypisów w tekście głównym (nazwiska lub cyfry arabskie ujęte w nawias okrągły bądź kwadratowy, tzw. przypisy harwardzkie).
Korekta przypisów dolnych
Korektura przypisów dolnych (odsyłaczy liczbowych w indeksie górnym) musi obejmować cały przypis uwzględniony u dołu strony: od cyfry arabskiej lub rzymskiej w indeksie górnym po kropkę zamykającą przypis. Poniżej wyliczono przykładowe błędy składu przypisów, które podlegają redakcji i korekcie wykonywanej przez korekta.pro.
Wielokrotne spacje przed cyfrą arabską lub po numerze przypisu w indeksie górnym (przy założeniu przyjęcia konwencji zapisu numeru przypisu bez wcięcia), na przykład:
_1__Tekst przypisu.
Nieprawidłowa kolejność zapisu inicjału imienia lub brak inicjału imienia bądź wskazanie w jednym przypisie inicjału imienia, a w innym pełnego imienia, na przykład:
1 Stanisław Owsiak, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, PWN, Warszawa 2019, s. 20.
2 L. Patrzałek, Finanse samorządu regionalnego we wspieraniu rozwoju regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019, s. 35.
3 Harańczyk A., Samorząd terytorialny. Organizacja i gospodarka, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2010, s. 56.
Brak nazwy wydawnictwa (przy założeniu uwzględnienia w przypisach wymogu podania nazwy wydawcy, tj. część przypisów zawiera nazwę wydawnictwa, a w innych ją pominięto), na przykład:
1 S. Owsiak, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, Brak nazwy wydawnictwa, Warszawa 2019, s. 20.
2 L. Patrzałek, Finanse samorządu regionalnego we wspieraniu rozwoju regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019, s. 35.
3 A. Harańczyk, Samorząd terytorialny. Organizacja i gospodarka, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2010, s. 56.
Brak miejsca i/lub roku wydania (przy pierwszym pełnym cytowaniu publikacji), na przykład:
1 S. Owsiak, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, PWN, Brak miejsca i roku wydania, s. 20.
2 L. Patrzałek, Finanse samorządu regionalnego we wspieraniu rozwoju regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019, s. 35.
3 A. Harańczyk, Samorząd terytorialny. Organizacja i gospodarka, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2010, s. 56.
Samodzielna modyfikacja tytułu przez Autora, na przykład:
Zapis nieprawidłowy
1 C. Kosikowski, M. Ofiarska, E. Ruśkowski, Podstawy prawne, zasady gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego [w:] Finanse samorządowe 2008, C. Kosikowski (red.), Wolters Kluwer Polska – ABC, Warszawa 2008, s. 48–49.
Zapis prawidłowy
1 C. Kosikowski, M. Ofiarska, E. Ruśkowski, Podstawy prawne, zasady gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacja pracy ich urzędów w zakresie finansów lokalnych, [w:] Finanse samorządowe 2008. 410 pytań i odpowiedzi, C. Kosikowski (red.), Wolters Kluwer Polska – ABC, Warszawa 2008, s. 48–49.
Brak spacji pomiędzy inicjałem imienia i nazwiskiem oraz skrótem ‘s.’ i cyfrą wskazującą na strony, z których Autor korzystał, redagując własny tekst, na przykład:
1 S.Owsiak, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, PWN, Warszawa 2019, s.20.
Brak kropki zamykającej przypis, na przykład:
1 S. Owsiak, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, PWN, Warszawa 2019, s. 20.
2 L. Patrzałek, Finanse samorządu regionalnego we wspieraniu rozwoju regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019, s. 35.
3 A. Harańczyk, Samorząd terytorialny. Organizacja i gospodarka, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2010, s. 56
Niekonsekwentne stosowanie dywizu i półpauzy do zapisu zakresu stron, na przykład:
1 J. Boć, Prawo administracyjne, Kolonia Limited, Wrocław 2001, s. 202–203.
2 L. Patrzałek, Finanse samorządu regionalnego we wspieraniu rozwoju regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019, s. 35–36.
Literówki w opisie bibliograficznym (w zapisie: nazwiska, tytułu, nazwy wydawnictwa, miejsca wydania), na przykład:
1 J. Boc, Prawo administrcyjne, Kolonia Limited, Wroclaw 2001, s. 202–203.
Niekonsekwentne nazewnictwo sądów przy cytowaniu orzeczeń (pełna nazwa vs. skrót), na przykład:
1 Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 lutego 2010 r., sygn. akt II FSK 1585/08, LEX nr 595838.
2 Wyrok TK z 25 lipca 2006 r., K 30/04, OTK-A 2006, nr 7, poz. 86.
Niejednolity zapis daty dostępu (otwarcia strony internetowej), na przykład:
1 GUS, Podział administracyjny Polski, https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/jednostki-terytorialne/podzial-administracyjny-polski/ [dostęp na dzień: 2.05.2021 r.].
2 Powierzchnia ludności w przekroju terytorialnym w 2020, https://stat.gov.pl/obszarytematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekrojuterytorialnym-w-2017-r-,7,14.html (online: 16 sierpnia 2021).
Wyróżnienie kursywą znaków interpunkcyjnych, na przykład:
1 K. Koc, Powiat. Przestrzeń władzy publicznej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013, s. 150.
Brak oznaczenia tytułu kursywą (przy założeniu przyjęcia takiego wyróżnienia w innych tytułach), na przykład:
1 S. Owsiak, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, PWN, Warszawa 2019, s. 20.
2 L. Patrzałek, Finanse samorządu regionalnego we wspieraniu rozwoju regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019, s. 35.
3 A. Harańczyk, Samorząd terytorialny. Organizacja i gospodarka, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2010, s. 56.
Brak skrótów odsyłających czytelnika do wcześniej cytowanej książki (np. op. cit. czy dz. cyt.), tzw. przypisów uproszczonych.
Cytowanie aktów prawnych z pamięci, na przykład:
Zapis niepoprawny
1 Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karno-skarbowy, t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 895.
Zapis poprawny
1 Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy, t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 895.
Niejednakowe cytowanie wydawnictw ciągłych (artykułów z czasopism), na przykład:
1 A. Potocki, Zależność samorządowych instytucji kultury w aspektach prawnoadministracyjnych, „Studia Administracyjne” 2017, nr 9, s. 170 .
2 Z. Niewiadomski, Samorząd terytorialny w Konstytucji RP, Samorząd Terytorialny 2002/3, s. 27.
Pominięcie przypisu (1, 2, 4) lub przypis pusty – bez opisu bibliograficznego, na przykład:
1 Tytuł publikacji.
2 Tytuł publikacji.
4 Tytuł publikacji.
5 Brak opisu bibliograficznego lub tekstu uzupełniającego tekst główny.
Ręczne wstawienie przypisów dolnych.
Cyfra odsyłacza przypisu zapisana bez indeksu górnego (u dołu strony i/lub w treści głównej), na przykład:
1 S. Owsiak, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, PWN, Warszawa 2019, s. 20.
2 L. Patrzałek, Finanse samorządu regionalnego we wspieraniu rozwoju regionu, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2019, s. 35.
Wielokrotne spacje, na przykład:
1 S. Owsiak, Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, PWN, Warszawa 2019, s. 20.
Powyżej wskazano jedynie wybrane błędy kwalifikujące się do redakcji i korekty.
Należy pamiętać, że korekta samych przypisów (bez wprowadzenia odpowiednich modyfikacji w tekście głównym i bibliografii) może nie być wystarczająca. Przypis jest integralnie powiązany z tekstem głównego wywodu naukowego. Przykładowe błędy w treści korespondujące z przypisami to:
- Inne nazwisko badacza podane w przypisie i tekście głównym (np. w treści głównej Autor wskazuje: Zdaniem Kowalskiego…, a w przypisie podaje źródło autorstwa Nowaka, bez zastosowania zapisu ‘za’, lub w tekście głównym podano nazwisko Kowalski, a w przypisie wskazano publikację Kowalskiej).
- Wstawienie w treści głównej grupy odsyłaczy w indeksie górnym po przecinku (np. Tekst1,2,3…).
- Różne zapisy tej samej publikacji w przypisie i w źródle pod elementem graficznym (np. tabelą).
- W przypadku przypisów w stylu harwardzkim: w tekście głównym wskazanie publikacji [Kowalski 2000], a w bibliografii uwzględnienie książki Kowalskiego, ale z roku 2010. Na marginesie można również dodać, że przypisy tzw. dygresyjne czy odsyłające do treści w innym miejscu pracy korektor właściwie sprawdzi, sięgając do treści głównej (stąd w wielu wypadkach korekta samych przypisów może nie być wystarczająca).
- Zbędna spacja lub wielokrotne spacje przed odnośnikiem przypisu w indeksie górnym w tekście głównym, np. Zdaniem Kowalskiego 1…
Korekta przypisów w tekście głównym
Korektura przypisów złożonych w tzw. stylu harwardzkim (cyfry lub nazwiska podane w nawisach w treści) musi obejmować nie tylko tekst wewnątrz przypisu, ale również tekst występujący przed i po przypisie. Ponadto odnośniki w tekście należy korygować równolegle z bibliografią końcową. Poniżej wyliczono przykładowe błędy składu tego rodzaju przypisów, które podlegają redakcji i korekcie oferowanej przez korekta.pro.
Zbędne spacje przed i po cyfrze odsyłającej do bibliografii – przy zastosowaniu zapisu w postaci cyfr w nawiasach okrągłych lub kwadratowych, na przykład:
( 1 )
Stosowanie różnych nawiasów: okrągłych i kwadratowych uwzględniających odsyłacz do bibliografii, na przykład:
(1) vs. [2]
Przytoczenie każdej cytowanej publikacji w osobnym nawiasie, na przykład:
Zapis nieprawidłowy:
(Rumińska and Ożarowski, 1990); (Leather, 1996).
Zapis prawidłowy:
(Rumińska and Ożarowski, 1990; Leather, 1996).
Różna interpunkcja wewnątrz nawiasu w zakresie przecinków oddzielających nazwisko od roku wydania, na przykład:
Zapis nieprawidłowy:
(Rumińska and Ożarowski 1990, Leather, 1996).
Zapis prawidłowy:
(Rumińska and Ożarowski, 1990; Leather, 1996).
Błędy w zapisie skrótu wskazującego na publikację współautorską bądź niekonsekwencja w stosowaniu skrótu w języku łacińskim, na przykład:
Zapis nieprawidłowy
At el. lub et al
Zapis prawidłowy
Et al.
Łączenie skrótów et al. oraz i in.
W tym wpisie wskazano zaledwie kilkanaście typowych błędów. Mankamenty tego rodzaju szeroko omawiane są podczas 8-godzinnego szkolenia Korekta i redakcja tekstu naukowego – warsztat (zapisz się na szkolenie, zdobądź nagranie webinarium bądź prześlij tekst do korekty).
W praktyce, jeżeli korektor wprowadził znaczne zmiany w przypisach, a w tekście uwzględniono już bibliografię, najprościej jest wykonać zestawienie bibliograficzne na nowo – po uwzględnieniu zmian korektora. Nie warto zatem spieszyć się z przygotowaniem bibliografii, tym bardziej że jest to czynność czasochłonna.
Cennik redakcji i korekty przypisów