Ile korekt potrzebuje mój tekst naukowy?

Wiele osób, zlecając korektę, prosi o wskazanie tzw. optymalnej liczby czytań. Część Autorów intuicyjnie czuje, że ich dzieło będzie potrzebowało co najmniej dwóch korekt. Jeszcze inni, znając swój warsztat pisarski, decydują się od razu na wariant rekomendowany – dwa czytania (korekta podwójna).

Uczciwy korektor po pierwszym czytaniu (pierwszej korekcie) doradzi, czy drugie czytanie jest konieczne. Faktycznie, bardzo rzadko – ale jednak – otrzymujemy do korekty teksty wymagające jedynie niewielkich zmian, a więc takich, które z powodzeniem wyeliminuje pojedyncze czytanie.

Jeżeli przedmiotem korekty jest utwór przeznaczony do wydania (dystrybucji na rynku), trzeba mieć świadomość, że na pliku po korekcie/korektach pracują inne osoby (np. składacz, grafik). Jeżeli przed składem miały miejsce dwa czytania (dwie korekty), to warto rozważyć zlecenia korekty utworu po składzie. Ponadto wielu korektorów w umowach na korektę tekstu podkreśla, że zezwala na umieszczenie swoich danych personalnych w utworze pod warunkiem wykonania rewizji wydawniczej (czyli odczytania tekstu po składzie – przed skierowaniem plików produkcyjnych do drukarni). Jest to zupełnie naturalne – jeżeli na etapie składu do tekstu wprowadzono nowe błędy, usterki te będą identyfikowane z osobą korektora, a nie składacza.

Może się okazać, że utwór naukowy będzie potrzebował większej liczby czytań. W praktyce harmonogram czytań (korekt) może wyglądać następująco:

  1. Pierwsze czytanie na pliku autorskim.
  2. Drugie czytanie po wprowadzeniu przez autora zmian zasugerowanych przez korektora na etapie pierwszego czytania.
  3. Trzecie czytanie po wprowadzeniu przez autora zmian wskazanych przez korektora na etapie drugiego czytania i przed składem.
  4. Czwarte czytanie po składzie i przed wysłaniem plików produkcyjnych do drukarni.

Uwaga: każda korekta autorska pomiędzy ww. czytaniami wymaga co najmniej rewizji (prześledzenia przez korektora zmian wprowadzonych przez autora).

Czym jest korekta merytoryczna?

Treść merytoryczna, czyli jaka?

Tekst napisany poprawnie pod względem merytorycznym to taki, który dotyczy sedna problemu, jego istoty. Zaprezentowane treści są spójnie i logicznie. Autor, prowadząc wywód, trzyma się głównego wątku. Przykładowo w przypadku rozpraw doktorskich ocena wartość merytorycznych odnosi się do:

  • poprawności uzasadnienia tematu,
  • nawiązania do dotychczasowych osiągnięć w danej dyscyplinie,
  • interdyscyplinarności pracy,
  • zgodności założeń z aktualnym stanem wiedzy,
  • poprawności interpretacji wyników,
  • ostrożności w formułowaniu sądów,
  • potencjału aplikacyjnego pracy.

 

Wybór korektora do korekty merytorycznej

Kompetencje korektora i sposób realizacji korekty

Wydaje się, że właściwie korektę merytoryczną wykona jedynie osoba, która ma wiedzę na temat zagadnienia prezentowanego w dziele podlegającym korekcie. Ocenie warstwy treściowej (merytorycznej) powinna towarzyszyć ocena warstwy językowej.

Korektę merytoryczną można przeprowadzić na dwa sposoby

Pierwszy polega na tym, że korektor oznacza i uzasadnia wadliwe partie tekstu oraz sugeruje autorowi ich samodzielne przeredagowanie. Po wprowadzeniu poprawek merytorycznych tekst powinien wrócić do korektora, który sprawdzi, czy autor we właściwy sposób wprowadził wskazane zmiany.

Drugi sposób sprowadza się do przeredagowania przez korektora wadliwych merytorycznie fragmentów tekstu głównego i tekstów dodatkowych. Zadaniem autora jest zaakceptowaniu lub odrzucenie wprowadzonych zmian. Wadą tego rozwiązania może być zbyt duża ingerencja korektora w tekst (ryzyko przemieszania stylów pisania).

Korekta merytoryczna powinna dotyczyć całego tekstu, również przypisów i bibliografii. Nieprawidłowe cytowanie czy prezentowanie i opisywanie elementów graficznych jest również uznawane za błąd merytoryczny.

 

Korekta merytoryczna jako recenzja wstępna

Korekta merytoryczna ma zatem wiele wspólnego z recenzją pracy. W przypadku prac naukowych warto poszukać korektora, który wykona równolegle korektę warstwy treściowej (merytoryczną) i językowej. Istotnie obniży to koszt wykonania korekty i pozwoli na zaoszczędzenie czasu – podczas czytań są poprawiane wszystkie możliwe błędy.

Korektor wykonujący korektę merytoryczną za zgodą autora może z ekspertem skonsultować fragmenty budzące wątpliwości. W przypadku prac naukowych powinna to być osoba co najmniej w stopniu doktora.

Korekta pracy doktorskiej

Samodzielna i zewnętrzna korekta pracy doktorskiej

Doktorat to bardzo często dzieło życia. Przed złożeniem dysertacji doktorskiej do recenzji można samodzielnie wykonać korektę merytoryczną i językową lub zlecić ją korektorowi. Nie jest bowiem zadaniem promotora poprawianie błędów językowych i kandydat do stopnia doktora nie powinien tego oczekiwać od swojego opiekuna naukowego. Korekta pracy doktorskiej jest ważna, ponieważ poprawność językowa i interpunkcyjna to jeden z elementów oceny wartości metodycznych doktoratu, obok oceny formalnej, wartości merytorycznych i oceny pod względem kwalifikacyjnym.

 

Samodzielna korekta pracy doktorskiej

Jeżeli podjęto decyzję o samodzielnej korekcie dzieła, pierwsze czytanie najlepiej wykonać po kilku dniach od finalnego zakończenia procesu twórczego. Korektę rozpoczynamy od pierwszych stron pracy (czyli od strony tytułowej) i kończymy na ostatnim elemencie pracy doktorskiej (np. aneksie), zgodnie z kierunkiem wytyczonym przez spis treści. Nie warto poprawiać treści w odwrotnej kolejności czy wybiórczo, ponieważ najprawdopodobniej nie zauważymy większości błędów (również na poziomie merytorycznym, typu powtórzenia). Wybiórcza korekta (np. rozpoczęcie czytania od rozdziału trzeciego) spowoduje, że nie poprawimy we właściwy sposób przypisów (głównie w zakresie skrótów odsyłających czytelnika do wcześniej cytowanych pozycji). Doktorat należy przeczytać przynajmniej dwa razy. Zasadniczą okolicznością przemawiającą za skorzystaniem z usług korektorskich jest fakt, że z dużym prawdopodobieństwem w trakcie samodzielnego czytania nie wychwycimy wszystkich błędów.

 

Skorzystanie z usług korektora

Jeżeli zdecydujemy się zlecić wykonanie korekty doktoratu innemu podmiotowi (np. firmie czy osobie prywatnej), warto znaleźć osobę ze stopniem naukowym co najmniej doktora. Zwiększa to szansę na dostrzeżenie przez korektora nie tylko błędów językowych, ale i merytorycznych (które umknęły uwadze promotora). Korekta w tym wariancie to swego rodzaju recenzja wstępna. Przed przekazaniem doktoratu do korekty warto od korektora pozyskać oświadczenie, w którym potwierdzi, że praca doktorska nie będzie upubliczniana (w szczególności dotyczy to doktoratów, w których prezentowane są informacje niejawne a obrona pracy w części lub w całości będzie utajniona).

 

Poprawność językowa a czas wydania recenzji

Doktorat poprawny językowo może istotnie przyspieszyć proces przygotowania i wydania recenzji naukowej. Przykładowo warto pamiętać, że niekiedy niepoprawnie postawiony przecinek zupełnie zmienia kontekst i znaczenie zdania. Może to skłaniać recenzenta do głębszego namysłu, a więc i analizy przedłożonych treści, co finalnie wydłuży proces oceny pracy doktorskiej. Każdy recenzent w recenzji dysertacji doktorskiej wylicza walory i mankamenty opiniowanego dzieła, więc warto zadbać, żeby warstwa językowa była dopracowana i żeby uwzględniono ją w ocenie wyliczającej mocne, a nie słabe strony pracy doktorskiej.

Korekta przypisów to część korekty tekstu

Ujednolicenie zapisu przypisów

Korekta przypisów sprowadza się przede wszystkim do ujednolicenia zapisu cytowanych w tekście pozycji źródłowych (literaturowych, aktów normatywnych, źródeł internetowych i innych). Korektor powinien z autorem ustalić jeden wzór opisu danej pozycji. Szczególnie istotna jest konsekwencja w zapisie. Jeżeli przyjmiemy schemat zapisu:

A.J. Kowalski, tytuł książki, nazwa wydawnictwa, miejsce wydania, rok, zakres stron,

to każda publikacja zwarta powinna być zapisana w tym kształcie. Często autorzy zmieniają kolejność zapisu elementów opisu bibliograficznego, np. początek przypisu wyznacza nazwisko zamiast inicjał bądź brakuje nazwy wydawnictwa. W tej sytuacji korektor może wskazać miejsce, w którym należy uzupełnić informacje bądź sam wprowadzić stosowną informację (np. dopisać nazwę wydawnictwa), oznaczyć ją i wskazać, że autor powinien tę zmianę zweryfikować. Wprowadzanie tego typu modyfikacji powinno mieć miejsce po uprzednim uzyskaniem zgody autora na uzupełnienia tego typu.

 

Błędy merytoryczne

Jeżeli korektor poprawia tekst naukowy i sam jest naukowcem specjalizującym się w danym obszarze wiedzy z dużym prawdopodobieństwem będzie w stanie uchwycić również błędy merytoryczne w opisie cytowanej w przypisie publikacji. Częstym błędem jest zacytowanie niewłaściwej publikacji czy  podanie nieodpowiedniego zakresu stron.

 

Poprawność zapisu nazwisk i tytułów

Nie jest zadaniem redaktora i korektora sprawdzanie poprawności zapisu wszystkich nazwisk i tytułów  cytowanych w przypisach źródeł (np. nieprawidłowy zapis nazwiska – Schutz zamiast Schultz, brak części tytułu książki). Jednak jeżeli korektor jest jednocześnie specjalistą w danym obszarze wiedzy, najprawdopodobniej uchwyci większość usterek lub wszystkie błędy opisów bibliograficznych przywołanych w tekście materiałów.

 

Weryfikacja skrótów

Zadaniem redaktora i korektora jest weryfikacja poprawności i konsekwencji użycia skrótów zastosowania przez autora w przypisach lub cytatach dla odesłania czytelnika do wcześniej cytowanej pozycji (np. Ibidem, Tamże, op. cit., dz. cyt.).

 

Przypisy a bibliografia

Wszystkie zmiany wprowadzone w przypisach powinny zostać przeniesione do bibliografii. Jeżeli tych zmian jest bardzo dużo, należy na nowo wykonać zestawienie bibliograficzne.

error: Treść jest chroniona.